متن کامل بخشنامه رتبه بندی مشاوران حقوقی در دستگاههای اجرایی

متن کامل بخشنامه رتبه‌بندی مشاوران حقوقی در دستگاه‌های اجرایی

خبرگزاری فارس: بخشنامه ساماندهی خدمات حقوقی در دستگاه‌های اجرایی که اخیرا ابلاغ شده حاوی نکت قابل توجهی در این بخش است.

به گزارش خبرنگار حقوقی خبرگزاری فارس، بخشنامه ساماندهی خدمات حقوقی در دستگاه‌های اجرایی به منظور روزآمدن شدن سازمان حقوقی دولت و استفاده از وکلا و مشاوران حقوقی آشنا به رشته‌های حقوقی مورد نیاز خدمات حقوقی در دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

متن کامل این بخشنامه به شرح ذیل است:

1- ساختار و شرح وظایف حقوقی دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری با پیشنهاد بالاترین مقام دستگاه‌های اجرایی و بر اساس شاخص‌های تنظیمی معاونت حقوقی رئیس جمهوری توسط معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهوری ظرف 6 ماه اصلاح شود، به نحوی که بخش حقوقی علاوه بر انجام وظایف پشتیبانی دستگاه متبوعش در مدیریت حقوقی امور اجرایی و تنظیم لوایح تصویب‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مورد نیاز نقش فعال و مؤثر ایفا کند.

2- مدیران و کارکنان ادارات، دفاتر و واحدهای حقوقی دستگاه‌های اجرایی شاغل در پست‌های سازمانی حقوقی باید حداقل دارای مدرک تحصیلی در سطح کارشناسی حقوق باشند. دستگاه‌های اجرایی باید ترتیبی اتخاذ کنند دارندگان مدارک غیر مرتبط حداکثر ظرف 6 ماه در اختیار واحدهای مرتبط با رشته تحصیلی ‌آنان قرار گیرند.

3- انعقاد قرداد جدید یا تمدید قرارداد با کارکنان خرید خدمت و مشاوران و وکلا و مؤسسه‌های حقوقی و نیز تایید صدور صلاحیت کارشناسان حقوقی دستگاه‌های اجرایی بر اساس برنامه‌ زمانبندی و شیوه‌نامه ساماندهی خدمت حقوقی در دستگاه‌های اجرائی خواهد بود که معاونت حقوقی ریاست جمهوری ایلاغ خواهند کرد.

4- هر یک از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل، معاونت ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار خود را برای انجام وظایف محوله از جمله حل اختلاف و مستندسازی اموال غیر منقول ظرف دو هفته به معاونت حقوقی ریاست جمهوری معرفی خواهند کرد.
5- مسئولیت اجرایی این بخشنامه بر عهده وزراء و بالاترین مقام اجرای مستقل است و معاونت حقوقی ریاست جمهوری بر حسن اجرای بخشنامه نظارت می‌کند.

فصل اول - تعاریف
ماده یک - مفهوم واژه‌ها و اصلاحات به کار گرفته شده در این شیوه‌نامه به شرح زیر است:

- معاونت: معاونت حقوقی رئیس جمهوری

- دستگاه اجرایی: تمام دستگاه‌های مشمول موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8 / 7 / 1368 مجلس شورای اسلامی از جمله مؤسسه‌ها و نهادهای عمومی غیر دولتی موضوع ماده 3 قانون یاد شده.
- دبیرخانه: دبیرخانه امور کارشناسان و مشاوران حقوقی دستگاه‌های اجرایی مستقر در معاونت حقوقی نهاد ریاست جمهوری
- خدمات حقوقی: هرنوع کار حقوقی در دستگاه‌های اجرایی از قبیل خدمات کارشناسی، مشاوره، وکالت دعاوی، اجرای احکام، رسیدگی به شکایت، تنظیم قراردادها، حل اختلاف پژوهش‌های حقوقی، تنقیح و تدوین مجموعه‌ها و انتشار قوانین و مقررات، بررسی طرح‌ها و لوایح، مستندسازی اراضی و املاک دولتی و منابع طبیعی و ...
- تشخیص صلاحیت: فرآیندی است که طی آن توان تخصصی اشخاص برای ارائیه خدمات حقوقی به دستگا‌‌ه‌های اجرایی بر اساس این شیوه‌نامه احراز و رتبه‌بندی ‌می‌شود.
- رشته تخصصی: عبارت است از یک یا چند شاخه از خدمات حقوقی که در یک رشته کاری قرار می‌گیرد.
- گروه تخصصی: عبارت است از چند رشته تخصصی مرتبط
- کارشناس: شخصی حقیقی که برای انجام خدمات حقوقی طبق مقررات و شرایط این شیوه‌نامه، گواهی صلاحیت انجام کار دریافت می‌کند.
- وکیل: شخص حقیقی که پس از طی مراحل قانونی پروانه وکالت دریافت کرده و برای انجام خدمات حقوقی طبق مقررات و شرایط این شیوه‌نامه پروانه دریافت می‌کند.
- موسسه: شخصی حقوقی که برای ارائه خدمات حقوقوی طبق مقررات و شرایط آن شیوه‌نامه گواهی صلاحیت دریافت می‌کند.
- رتبه: سطح توان تخصصی اشخاص در انجام خدمات حقوقی که بر اساس امتیاز تعیین می‌شود.
-گواهی صلاحیت: مدرکی است که بر اساس مقررات این شیوه‌نامه به اشخاص تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی شده از سوی دبیرخانه اعطا می‌شود و در این شیوه‌نامه به اختصار پروانه نامیده می‌شود.

فصل دوم - رشته‌های خدمات حقوقی و طبقه‌بندی کارشناسان و مشاوران

ماده 2- مشمولان این شیوه‌نامه از حیث رشته‌های تخصصی خدمات حقوقی، نوع همکاری، حدود صلاحیت و رتبه‌کاری بر اساس مقررات این فصل طبقه‌بندی می‌شود.
الف - رشته‌های خدمات حقوقی
ماده 3- خدمات حقوقی به دو رشته کلی خدمات عمومی حقوقی و خدمات تخصصی حقوقی تقسیم می‌شود.
رشته‌های خدمات تخصصی حقوقی به شرح زیر در گروه‌های زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
1- گروه‌ امور اجتماعی
- رشته حقوق اداری
- رشته حقوق مدیریت شهری و شهرسازی
- رشته حقوق کار و تامین‌‌ اجتماعی
- رشته حقوق سلامت
2- گروه امور اقتصادی
- رشته حقوق مالیاتی و گمرکی
- رشته حقوق برنامه و بودجه
- رشته حقوق مالی و محاسباتی
- رشته حقوق تجارت
- رشته حقوق دریایی و هوایی
- رشته حقوق نظام صنفی و حرفه‌ای
- رشته حقوق سرمایه‌گذاری و رقابت
- رشته حقوق تعاون
3- گروه امور قضایی
- رشته حقوق کیفری و آئین دادرسی کیفری
- رشته حقوق مدنی و آئین دادرسی مدنی
- رشته حقوق ثبت اسناد و املاک
- رشته حقوق بین‌الملل (خصوصی و عمومی)
- رشته حقوق بشر و دوستانه
4- گروه امور زیربنایی
- رشته حقوق (حمل و نقل دریایی - هوایی - جاده‌ای - ریلی)
- رشته حقوق صنعت و معدن
- رشته حقوق انرژی
- رشته حقوق کشاورزی و منابع طبیعی
- رشته حقوق محیط زیست
- رشته تخصصی حقوق ارتباطات و فناوری اطلاعات.
5- گروه امور سیاسی
- رشته حقوق اساسی و نهادهای سیاسی
- رشته حقوق انتخابات و احزاب
- رشته حقوق امنیت و اطلاعات و دفاع ملی
6- گروه فرهنگی
- رشته حقوق آموزش و پرورش و آموزش عالی
- رشته حقوق تربیت بدنی (ورزشی)
- رشته حقوق مالکیت معنوی
- رشته حقوق تبلیغات
- رشته حقوق میراث فرهنگی و گردشگری

ب- نوع همکاری

ماده 4- مشمولان این شیوه‌نامه از حیث نوع همکاری با دستگاه‌های اجرایی به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند.
نوع اول - متقاضیان همکاری قراردادری (موضوع ماده 32 قانون مدیریت حمایت کشوری و صاحبان پروانه وکالت دادگستری).
نوع دوم - اشخاص حقوقی ایرانی که به صورت موردی یا قرارداد انجام کار معین همکاری می‌کنند.
نوع سوم - اشخاص حقیقی و حقوقی غیر ایرانی که به صورت موردی یا قرارداد انجام کار معین همکاری می‌کنند.

ماده 5- شرایط طبقه‌بندی مشمولان این شیوه‌نامه بر اساس نوع همکاری به شرح زیر تعیین می‌شود:

- متقاضیان همکاری قراردادی موضوع ماده 32 قانون مدیریت و صاحبان پروانه وکالت دادگستری: (نوع اول)
- دارا بودن مدرک کارشناسی یا بالاتر حقوق قضایی یا فقیه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی مورد تایید وزارت علوم،‌تحقیقات و فناوری.
- شرکت در آزمون (کتبی و شفاهی) رشته‌های کارشناسی حقوقی که هر ساله برگزار می‌شود و کسب امتیازات لازم و دوره آموزشی و کارآموزی حداقل به مدت 6 ماه.
- دستگاه‌های اجرایی در صورتی مجاز به انعقاد قرارداد کار معین یا ساعتی با این گونه متقاضیان هستند که آنان حداقل امتیازات لازم را در یکی از رشته‌های آزمون کسب کنند و در مورد قرارداد یا وکلای دادگستری کسب حداقل امتیاز در یکی از گروه‌های تخصصی لازم است. همچنین تمدید قراردادهای موضوع این ماده منوط به طی دوره‌های آموزشی یا ارتقای رتبه یا قبولی در یکی از گروه‌های تخصصی است و در صورت کسب امتیاز برای رتبه بالاتری ترفیع داده می‌شود.
تبصره- کارمندان قراردادی در صورت احراز رتبه بالاتر پس از شرکت در آزمون‌های سالان ترفیع خواهند یافت.
- اشخاص حقوقی ایرانی (نوع دوم):
- داشتن مجوز ثبت در ایران و پروانه فعالیت مجاز.
- حداقل معرفی دو نفر برای گروه‌های تخصصی در مورد کارهای حقوقی که شرایط بند «ج» را دارا باشند.
- اشخاص حقیقی و حقوی غیر ایرانی (نوع سوم):
- در کشور محل اقامت خود به طور رسمی دارای پروانه کار و حسن اشتهار باشد.
- مدارک و سوابق کار وی از طرف نمایندگی جمهوری اسلامی ایران مستقر در آن کشور گواهی شده باشد.
- در تاریخ تقاضا، دارای مجوز انجام خدمات مشابه در کشور متبوع یا کشور ثالث باشد.
- سابقه تخلف حرفه‌ای نداشته باشد.
- یک کار نظری کار مورد نظر در 3 سال گذشته انجام داده باشد.

ج - رتبه

ماده 6- مشمولان این شیوه نامه به ترتیب زیر رتبه‌بندی می‌شوند.
- کارشناس، با حداقل 30 امتیاز.
- کارشناس ارشد با حداقل 50 امتیاز.
کارشناس عالی، با حداقل 80 امتیاز
مشاور، با حداقل 110 امتیاز.
مستشار، با حداقل 150 امتیاز.

تبصره - مؤسسه برای ارائه خدمات حقوقی بر اساس صلاحیت، رتبه، نوع خدمات اشخاص حقیقی همکار طبق این شیوه‌نامه طبقه‌بنی و گواهی صلاحیت دریافت خواهند کرد.

ماده 7- عوامل امتیاز برای رتبه‌بندی مشمولان این شیوه‌نامه به شرح زیر است:

- تحصیلات دانشگاهی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- تجربه و سابقه انجام خدمات حقوقی به طور اعم.
- تجربه و سابقه انجام خدمات حقوقی در تخصص مورد نظر.
- تعداد کارهای حقوقی انجام شده در سه سال گذشته.
- ارزش ریالی کارهای حقوقی در سه سال گذشته (برای اشخاص نوع دوم و سوم).

ماده 8- نوع محاسبه امتیازهای عوامل مربوط برای مشمولان نوع اول به شرح زیر تعیین می‌شود:

- پایه علمی کارشناسی بین 10 تا 20 امتیاز.
- پایه علمی کارشناسی ارشد بین 20 تا 30 امتیاز.
- پایه علمی دکتری بین 30 تا 40 امتیاز.
- پایه علمی فوق دکترای بین 30 تا 40 امتیاز.
- پایه علمی فوق دکترای بین 40 تا 50 امتیاز.
- امتیاز هر سال کار خدمات حقوقی به طور اعم 3 امتیاز
- امتیاز هر سال کار مفید در تخصص خاص 5 امتیاز (تدریس و تحقیق نیز محسوب است).
- امتیاز هر کار مورد تایید دبیر خانه در 3 سال گذشته یک امتیاز.
تبصره- سقف امتیاز برای سه ردیف آخر به ترتیب 30،50 و 60 امتیاز، خواهد بود.

ماده9 - دستور‌العمل ارزشیابی و محاسبه امتیازات بر اساس مفاد این شیوه‌نامه طی مدت 6 ماه توسط دبیر خانه تهیه و پس از تایید معاونت ابلاغ خواهد شد.

ماده 10- اشخاص حقوقی نوع دوم و سوم می‌توانند با معرفی افراد واجد صلاحیت برای یک یا چند رشته تخصصی تقاضای احراز صلاحیت و رتبه‌بندی کنند. افراد معرفی شده باید دارای ویژگی‌هایی باشند که کمیته فنی اعلام می‌کنند و در صورت تغییر آنان مراتب باید به اطلاع کمیته فنی برسد تا دوباره مورد ارزیابی قرار گیرند.

ماده 11- تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی افراد نوع سوم که در ایران اقامت ندارند، پس از معرفی دستگاه اجرایی و تکمیل فرم‌های مربوط توسط متقاضی و ارسال مدارک به صورت موردی ظرف مدت یک ماه انجام می‌شود.

د- حدود صلاحیت

ماده 12- صلاحیت مشمولان این شیوه‌نامه در انجام نوع خدمات حقوقی در یک یا چند مورد زیر بر اساس نتایج آزمون و مصاجبه مشخص خواهد شد:
- پاسخ به استعلام‌های حقوقی
- اظهار نظر در مورد پیش نویس لوایح و تصویب نامه‌ها
- تقیح مجموعه قوانین و مقررات.
-وکالت یا نمایندگی قضایی در محاکم دادگستری
تبصره- در صورت اقتضا، سقف ریالی ارائه خدمات حقوقی در گواهی صلاحیت تعیین خواهد شد.

ماده13- اعطای نمایندگی قضایی به اشخاص نوع اول و دوم منوط به احراز رتبه مشاوره و مستشاری است.

ماده14- ترفیع کارشناس و عملکرد موسسه‌ها از حیث رتبه و حدود صلاحیت بر اساس مقررات این فصل صورت خواهد گرفت.

فصل سوم - ساختار سازمانی اجرای شیوه‌نامه

ماده 15- کار‌گروه تشخیص صلاحیت و طبقه‌بندی مشمولان این شیوه‌‌نامه در دو سطح مرکزی و استانی با ترکیب اعضای زیر تشکیل می‌شود:
الف- کار گروه مرکز تشخیص صلاحیت
1- معاون حقوقی ریاست جمهوری یا یکی از معاونان وی به انتخاب ایشان (رئیس).
2- یک نفره خبره از استادان حقوق دانشگاه‌های دولتی مستقر در تهران از هر گروه یا رشته تخصصی به انتخاب و معرفی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
3- یک نفر به انتخاب معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
تبصره- در مورد تشخیص صلاحیت و رتبه بندی وکلا و مشاوران حقوقی یک نفر خبره حسب مورد به انتخاب و معرفی کانون وکلای دادگستری و هیات اجرایی مشاوران و کارشناسان قوه قضائیه.
4- یک نفر از معاونان حقوقی دستگاه‌های اجرایی به انتخاب اجلاس هماهنگی معاونان یاد شده.
5- یک نفر از مدیران حقوقی دستگاه‌های اجرایی به انتخاب شورای هماهنگی مدیران حقوقی دستگاه های اجرایی.

ب- کار گروه استانی تشخیص صلاحیت

1- استاندار یا یکی از معاونان وی به انتخاب ایشان (رئیس)
2- یک نفر از استادان حقوق دانشگاه دولتی مرکزی استان از هر گروه یا رشته تخصصی به انتخاب رئیس دانشگاه دولتی زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
3- یک نفر خبره، به انتخاب استاندار در مورد کارشناسان حقوقی.
تبصره- در مورد تشخیص صلاحیت رتبه بندی وکلا و معرفی کانون وکلای دادگستری استان و هیات اجرایی مشاوران و کارشناسان قوه قضائیه.
4- یک نفر از مسئولان حقوقی واحدهای استانی دستگاه‌های اجرایی به انتخاب شورای اداری استان.
5- یک نفر خبره به انتخاب کمیته مرکزی تشخیص صلاحیت.
تبصره- جلسات کارگروه‌ها با اکثریت مطلق اعضا تشکیل و تصمیم‌های آنها یا حداقل سه رای موافق صادر خواهد شد.

ماده 16- وظایف و اختیارات کار گروه‌های مرکزی و استانی به شرح زیر است:

الف- وظایف و اختیارات کار گروه مرکزی
1- تعیین رشته تخصصی، رتبه و حدود صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع این شیوه‌نامه در حوزه مرکزی.
2 - اصلاح و تغییر مجموعه رشته‌های تخصصیو حداکثر و حداثل ظرفیت کار یا تعداد کار مجاز.
3- پیشنهاد اصلاح و تغییر این شیوه نامه و دستور‌العمل مربوط به مراجع ذی ربط.
4- برنامه‌ریزی و تعیین زمانبندی برای صلاحیت و رتبه بندی کارشناسان، وکلا و موسسه‌های حقوقی بر اساس رشته‌ها یا دستگاه‌های اجرایی.
5- رسیدگی به اعتراضات متقاضیان تشخیص صلاحیت و رتبه بندی کارشناسان، وکلا و مؤسسه‌های حقوقی حوزه استانی.
6-رسیدگی مجدد به تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع این شیوه‌نامه حوزه مرکزی در صورت درخواست آنها.
7- تهیه نمونه قرار داد همکاری برای مشاوران قرار‌دادی نوع اول و اشخاص حقوقی ایرانی (نوع دوم) و اشخاص حقیقی و حقوقی غیر ایرانی (نوع سوم)
8- تعیین و ابلاغ شرح وظایف اختصاصی کارشناسان، وکلا و مؤسسه‌های حقوقی.
9- سایر امور پیش بینی شده در این شیوه‌نامه.
ب- وظایف و اختیارات کار گروه استانی
1- امتیازبندی و تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی کارشناسان، وکلا و مؤسسه‌های حقوقی در حوزه استانی.
2- پیشنهاد اصلاح و تغییر مجموعه رشته‌های تخصصی و حداکثر و حداقل ظرفیت کار یا تعداد کار مجاز به کار گروه مرکزی.
3- پیشنهاد اصلاح و تغییر این شیوه‌نامه و دستور‌العمل‌های مربوط به کار گروه مرکزی.
4- پیشنهاد برنامه‌ریزی و تعیین زمانبندی بررسی صلاحیت و رتبه‌بندی اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این شیوه‌نامه بر اساس رشته‌ها یا دستگاه‌های اجرایی به کار گروه مرکزی.
5- سایر امور پیش‌بینی شده در این شیوه‌‌نامه.

ماده 17- هر یک از کار گروه‌های مرکزی و استانی دارای دبیر‌خانه خواهد بود که رئیس کار گروه تعیین می‌شود و وظایف آن به شرح زیر است:
الف- وظایف دبیر‌خانه کار‌گروه مرکزی
1- اخذ سوابق و مدارک متقاضیان در حوزه ستادی و انطباق آن با شیوه‌نامه و پیشنهاد تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی و امتیازات آنها به کار گروه مرکزی.
2- بررسی و ارائه پیشنهاد در مورد تغییر مجموعه‌های رشته‌ها تخصصی و حداکثر و حداقل ظرفیت کار یا تعداد کار مجاز به کار گروه مرکزی.
3- تهیه کاربرگ‌های مربوط و اصلاح تغییر آنها.
4- پیشنهاد اصلاح و تغییر در مواد این شیوه‌‌نامه و دستور‌‌العمل‌های مربوط به کار گروه مرکزی.
5- سایر امور دبیرخانه‌ای از قبیل تشکیل پرونده و انجام مکاتبات لازم.

ب- وظایف دبیر‌خانه کار‌گروه استانی.

1- اخذ سوابق و مدارک متقاضیان در حوزه استانی و انطباق آن با شیوه‌نامه و پیشنهاد تشخی صلاحیت و رتبه‌بندی و امتیازات آنها به کار گروه استانی.
2- بررسی و ارائه پیشنهاد در مورد تغییر مجموعه رشته‌های تخصصی و حداکثر و حداکثر و حداقل ظرفیت کار یا تعداد کار مجاز به کار گروه استانی.
3- تهیه کاربرگ‌های مربوط و اصلاح و تغییر آنها.
4- انجام سایر امور دبیر‌خانه‌ای از قبیل تشکیل پرونده و انجام مکاتبات لازم.
تبصره- در صورت درخواست نقل و انتقال به حوزه مرکزی (ستادی) مراتب رتبه و صلاحیت باید دوباره به تایید کار گروه فنی برسد.

ماده 18- پروانه صلاحیت به عمومی، و تخصصی تقسیم می‌شود و با رعایت ضوابط یاد شده حسب مورد، توسط دبیر‌خانه کار‌گروه مرکزی استانی صادر و مدت اعتبار آن سه سال است. پس از طی هر دوره دوباره بررسی و به هنگام خواهد شد. دارنده پروانه باید قبل از شروع به کار سوگند یاد کند. متن سوگند و نحوه اجرای آن توسط دبیر خانه مرکزی اعلام خواهد شد.

ماده19- در فهرستی که در بهمن ماه هر سال به وسیله دبیر‌خانه تهیه و منتشر می‌شود نام و مشخصات هر یک از اشخاص حقیقی و حقوقی ذی صلاح در تخصص مختلف و رتبه‌بندی و حدود صلاحیت آنان مشخص و اعلام می‌شود.

فصل چهارم - مقررات عمومی
ماده20- تمام دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند بر اساس برنامه زمانبندی که معاونت تعیین می‌کند. برای امور حقوقی و دعاوی داخلی و بین‌المللی خود از وکلا و کارشناسان و مؤسسه‌های حقوقی که بر اساس این شیوه‌نامه رتبه‌بندی شده یا می‌شوند، استفاده کنند. در صورتی که برای پرونده‌های خاص یا دعاوی بین‌المللی نیاز به وکلا یا مؤسسه‌های حقوقی خارج باشد. مطابق ماده 12 این شیوه‌نامه فرد یا گروه مورد نظر توسط دستگاه اجرایی معرفی شده و سپس دبیر‌خانه از طرق ممکن ظرف مدت یک ماه پاسخ لازم ارائه خواهند کرد.

ماده 21- دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند عملکرد همه اشخاص حقیقی و حقوقی طرف قرار‌داد خود را در قالب دستور‌العمل‌هایی که توسط دبیر‌خانه تهیه خواهد شد، سالیانه مورد ارزشیابی قرار داده و نتایج آن را برای لحاظ در رتبه‌بندی جدید مشمولان این شیوه‌نامه به دبیرخانه ارسال کنند.

ماده22- دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند تمام مدارک و اطلاعات مورد نیاز موضوع این شیوه‌نامه را برای ارزیابی و تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی متقاضیان در موعد مقرر در اختیار دبیر‌خانه قرار دهند.

ماده23- هر سه سال یک بار کارشناسان، وکلا و مؤسسه‌های حقوقی شایسته و برتر توسط کمیته مرکزی انتخاب و تشویق خواهند شد. دستور‌العمل این ماده توسط دبیر خانه تهیه و ابلاغ خواهد شد.

ماده24- در صورتی که مدارک و اطلاعات ارائه شده از طرف متقاضیان خلاف واقع باشد حداقل یک دوره از به کار‌گیری و ارزشیابی و احراز صلاحیت به تعویق خواهد افتاد.

ماده 25- تخلفات کارشناسان، وکلا و مؤسسات حقوقی موضوع این شیوه‌نامه که به صورت قرار‌دادی یا موردی در خدمت دستگاه اجرایی قرار دارند و ترتیب تاثیر آن در گواهی صلاحیت توسط هیات مرکزی تشخیص صلاحیت تعیین خواهد شد.

ماده26- ضوابط تعیین تعرفه و هزینه‌های تیمی برای انعقاد قرار داد اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع این شیوه‌نامه بر اساس دستور‌العملی است که معاونت تهیه و ابلاغ خواهد کرد.

ماده27- کارمندان رسمی و پیمانی دستگاه‌های اجرایی می‌توانند بر اساس این شیوه‌نامه در رشته‌های خدمات عمومی و تخصصی درخواست تعیین رتبه و گواهی صلاحیت کنند. دستگاه‌های اجرایی یا کارمندانی که طبق این شیوه‌ نامه رتبه‌بندی می‌شوند و گواهی صلاحیت اخذ کنند، می‌توانند مطابق ماده 16 قانون مدیریت خدمات کشوری عمل کنند.

این بخشنامه طی نامه شماره 15088 / 44253 مورخ 25 / 1 / 1389 به تمام وزارتخانه، سازمان‌ها و مؤسسه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی ابلاغ شده است.  

  

      

 

در آستانه عید سعید فطر

 

فلسفه عید فطر

چهارعید دراسلام به طوررسمى وجود دارد که عبارت‏اند از: عید قربان، عید غدیر، عید جمعه وعید فطر. عید قربان جشن ایثار و فداکارى است، و مسلمان دراین رابطه به خویشتن بازمى‏گردد که آیا به باطن و ماهیت چنین عیدى ‏رسیده است ‏یا نه. آن گونه که ابراهیم خلیل(ع) قهرمان توحید رسید، و حسین بن‏علىعلیهماالسلام آن را درکربلا تکمیل کرد. عید غدیر جشن ولایت و امامت است و انسان مسلمان‏ با ژرف‏اندیشى به خویشتن مى‏نگرد که آیا انتخاب او در مسئله بسیارمهم رهبرى، صحیح بوده است‏ یا نه؟ که دربینش اسلام ناب، مسئله بسیارعمیقى است، و از ارکان‏ زیربنایى نظام اسلام است، که اگر او نباشد هیچ یک از مفاهیم اسلام، ارزش واصالت ‏خود را نمى‏توانند نشان دهند. عید جمعه بازگشت ‏به خویشتن است که نقش اساسى درپیشبرد اهداف، و وصول به مقصود دارد، و به راستى که برقرارى اتحاد و یک ‏رنگى وهمدلى مسلمانان، وسیعترین و ژرف ‏ترین برکات را براى آنها به ارمغان خواهد آورد.

ولى آیا مى‏دانید که اگرعید فطرت و خودسازى نباشد، عیدهاى دیگرتکمیل نخواهد شد. اگرچنین عیدى درزندگى انسان تحقق یابد همه روز، روزعید است؛ چنان‏ که ‏امیرمومنان على(ع) فرمود: «انما هوعید لمن قبل الله صیامه و شکر قیامه، وکل ‏یوم لا یعصى الله فیه فهو عید؛(1)امروزتنها عید کسانى است که روزه آنها درپیشگاه ‏خدا پذیرفته شود، و عبادت‏هاى شبانه آنها مورد پذیرش خداوند شده باشد، و هر روزى ‏که گناه نکنى روزعید تو است.» حضرت على(ع) این سخن را ازسرچشمه وحى گرفته‏ بود، چرا که وقتى خطبه رسول خدا(ص) را درمسجد پیرامون فضایل ماه رمضان شنید، ازآن حضرت پرسید: «بهترین کاردرماه رمضان چیست؟» پیامبر(ص) پاسخ داد: «الورع عن محارم الله عزوجل؛ (2)ورع و پرهیزکارى ازآن چه خداوند حرام نموده است ‏مى‏باشد؛ یعنى همان خودسازى و بازگشت ‏به فطرت پاک توحیدى‏».(*1)

عید فطر؛ ماه پیروزى برطاغوت نفس

واژه «عید» از ریشه عود گرفته شده ‏و به معناى بازگشت است، و واژه «فطر» ازفطرت‏ گرفته شده و به معناى سرشت است. بنابراین عید فطر؛ یعنى بازگشت‏ به فطرت و سرشت ..

بازگشت ازاین نظر که آیا رابطه ما با فطرت پاک انسانى به طورصحیح برقراراست‏ یا نه؟ آیا آن اعماق روح و فطرت پاکى که خداوند به ما داده و براثرحجاب‏هاى ‏جهل، انحراف و گناه، زنگار بر رویش نشسته، درکلاس ماه رمضان زنگارها زدوده‏ شده‏اند یا نه؟ که اگر چنین است ‏باید ابتداى نجات وآغاز پیروزى برطاغوت نفس را در نماز عید فطراعلام بدارند و جشن بگیرند. به عنوان این که: آن چه را در ماه‏ رمضان آموخته‏اند و در راه خودسازى و بهسازى به کار برده‏اند ابراز بدارند، با کلمات و حرکات، بلکه درقلب و درون، با تمام وجود و احساس، و با شعارآمیخته با شعوروفریاد برون و درون که: «الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر ولله الحمد والحمدلله على ما هدانا وله الشکرعلى ما اولانا؛ خدا بزرگتراز آن است که توصیف ‏گردد. آرى چنین است، معبودى جزخداى یکتا و بى‏همتا نیست، وخدا بزرگترازآن ‏است که وصف شود، حمد و سپاس اختصاص به ذات پاک خدا دارد به خاطرآن که ما را درراستاى پاکسازى و بهسازى هدایت کرده، و شکراو را که جمعیت ما وامت ما را برترین جمعیت وامت قرار داده است.» رمضان اندک اندک پایان مى‏پذیرد، و به ‏انتهاى خود مى‏رسد، مسلمانان درمکتب رمضان و روزه، در پرتو آیات قرآن و نیایش‏ها وتقویت صبرواراده، پس از فراگیرى و آموزش به خودسازى پرداخته‏اند؛ اینک جشن ‏مى‏گیرند که درراه پردست‏اندازجهاد اکبر، با گام‏هاى استوارعبورکرده‏اند و به ‏مقصود رسیده‏اند. چرا که براى انسان بازگشت ‏به خویشتن، فرا رسیدن بهارمعنویت ‏است؛ مانند درختانى که پس ازگذران زمستان سرد ، به بهاررسیده‏اند و درمسیرحرکت قرار گرفته‏اند، به راستى چه عیدى شیرین‏تر وچه پیروزى‏اى شکوهمندتر از بازگشت ‏به خویشتن، و پیروزى برطاغوت نفس اماره؟ که فطرت را زیر پاى سهمگین خود منکوب کرده است.(*2)

عید پاکیزگی(عید فطر)

میوه‏های فطرت

رمضان، دعوتی است به بازیافتن «خود گمشده»، ندایی است برای توجه به خدای فراموش شده، ضیافتی است برای تناول از مائده تقوا و پایان این مهمانی خدایی، عید فطر است؛ عید توفیق بر طاعت و اطاعت، عید توبه و تهذیب نفس، عید ذکر و یاد محرومان و گرسنگان. فطر، چیدن میوه‏هایی است که از فطرت می‏جوشد. فطر، سپاس نعمتی است که در رمضان نازل شده است. پیروزی بر خصم درون، جشنی روحانی دارد به نام عید فطر که میثاق بستن با فطرت را از سوی روزه‏داران مجاهده‏گر اعلام می‏دارد. عید فطر، پاداش افطارهای خالصانه و به حاست، مُهر قبولی انفاق‏های با قصد قربت و پایان نامه دوره ایثار و گذشت در مسایل مالی است. فطر، عید خداجویی و خداترسی و خداپرستی است.

عید زیبایی‏های معنوی

امروز روز عید فطر است؛ عیدی که زمین و زمان را غرق شادی و سرور کرده است. ساکنان زمین به شکرانه یک ماه عبادت و نیایش، عید گرفته‏اند و ساکنان آسمان نیز مأمور شده‏اند که جوایز و پاداش‏هایی را از سوی عرش الهی برای ساکنان این کره خاکی بیاورند و به راستی که در این روز بزرگ، زمین، زمان و آسمان در جوش و خروش‏اند.

عید فطر، روزی است که فطرت آدمی به واسطه سی روز اخلاص، شکوفا شده و به معطر کردن فضای زندگی انسان می‏پردازد. به راستی که فطرت، چه عطر دل‏انگیز و روح‏افزایی دارد و زندگی در پرتوی فطرت چه زیباست! عیدفطر، عید زیبایی‏های معنوی است. عید فطر، عید بشارت و عید سعادت است. این عید سعید، بر تمامی فطرت‏های بیدار مبارک باد.

عید پاکیزگی

در پایان ماه مبارک رمضان و پس از یک ماه عبادت و روزه داری، اسلام روز اول ماه شوّال را عید قرار داده است؛ زیرا در این روز، انسان‏ها به فطرت خود بازمی‏گردند و متوجه عظمت خداوند متعال می‏شوند. در این روز، مسلمانان، جسم را به وسیله غسل کردن پاکیزه کرده و با پوشیدن لباس‏های تمییز و خوشبوکردن خود، آن را کامل می‏نمایند. پاکیزگی روح و جانشان نیز به وسیله دعا و مناجات و نماز صورت خواهد گرفت و سرانجام، پاکیزگی اموال و دارایی‏های آنها به وسیله فطریه دادن و کمک کردن به انسان‏های فقیر و نیازمند صورت می‏پذیرد. به راستی عید فطر، عید پاکیزگی و طهارت انسان هاست تا از این رهگذر، به فطرت اصلی و حقیقی خویش بازگردند.

اعمال شب عید فطر

شب عید سعید فطر، شب نزول رحمت الهی و فرصتی برای پوزش‏طلبی از گناهان است. در روایات اسلامی آمده که فضیلت این شب عزیز، کمتر از شب قدر نیست. شب عید فطر، شبی است که خداوند پاداش‏های خود را به مؤمنان روزه دار می‏بخشد و آنان رامورد رحمت قرار می‏دهد. از این رو، هر انسان مؤمن باید از این فرصت نهایت استفاده را در ذخیره کردن ثواب و پاداش الهی بنماید و با انجام اعمال این شب، از فیض بی کران آن بهره‏مند گردد. مهم‏ترین اعمال شب عید فطر عبارت است از: غسل کردن بعد از غروب آفتاب، خواندن دعای ویژه رؤیت هلال ماه، خواندن زیارت امام حسین علیه‏السلام ، احیای آن شب به دعا و نماز و استغفار، خواندن ده رکعت نماز، خواندن دعای‏های مخصوص این شب، کنار گذاشتن زکات فطره و....

حقیقت عید

عارف وارسته، مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمه‏الله درباره حقیقت عید و مفهوم عمیق و والای این روز، چنین می‏فرماید: «عید زمانی است که خداوند متعال برای جایزه دادن و بهره‏مند کردن بندگان از نعمت‏ها، آن روز را در میان روزها انتخاب می‏کند تا برای گرفتن خلعت‏ها و عطایا جمع شوند و به همگان اعلام کرده است که به درگاه او روی آورده و با اعتراف به بندگی و آمرزش خواستن از گناهان و عرضه نیازها و آرزوهایشان، برای او تواضع نمایند. خداوند نیز در تمام این موارد، به آنان وعده اجابت و اعطایی بالاتر از آرزوهایشان، بلکه بالاتر از آن‏چه در دل بشری خطور کرده، داده است. دوست دارد در چنین روزی، به او خوش‏گمان بوده و جانب امیدواری به قبول خداوند و آمرزش و عطای او را بر جانب ترس از رد و عذابش ترجیح بدهند».

فطر؛ هدیه‏ای الهی

با آنکه روزه گرفتن در تمامی ادیان الهی وجود داشت و پیروان آن ادیان، مکلف بودند روزهای خاصی در سال را روزه بگیرند، ولی در پایان ایام روزه داری آنها، عیدی قرار داده نشده بود. این برای اولین بار و در دین مبین اسلام بود که روز پایان روزه گرفتن، روز عید و جشن و بهجت نامیده شد و این افتخار، ویژه مسلمانان است. رسول گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله دراین باره می‏فرماید: «عید فطر، هدیه‏ای است که از سوی خدا به مردان و زنان امتم داده شده و خداوند متعال چنین هدیه‏ای را پیش از من به هیچ کس نداده است». آری، عید سعید فطر برای مسلمانان، هدیه‏ای آسمانی بود که در سال دوم هجرت به آنها عطا گردید. در این سال، پرداخت زکات فطره و برگزاری نماز عید بر مسلمانان واجب شد که پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله باعنایت خاصی به آن پرداختند و همواره به اصحاب خود توصیه می‏کردند که این روز را عزیز و گرامی بدارند.

عید فطر در کلام مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری، حضرت آیت‏اللّه‏ خامنه‏ای، درباره اهمیت والای عید سعید فطر فرمودند: «خدای متعال مراسم باعظمت این ماه را این گونه مقرر فرموده است که به آسانی و سادگی پایان نپذیرد. در پایان این ماه که ماه عبادت است، روزی را قرار داده است که روز عید باشد، روز اجتماع باشد، روز بزرگی باشد. برادران مسلمان به هم تهنیت بگویند. موفقیت‏های ماه رمضان را قدر بدانند. میان خود و خدا محاسبه کنند و آنچه راکه در این ماه شریف، ذخیره آنها شده است، برای خودشان حفظ کنند. آن روز، روز عید فطر است. روز عید فطر هم اگر چه عید است، اما روز عبادت و توسل و تذکر و تقرب به خداست. با نماز شروع می‏شود و با دعا و توسل و ذکر پایان می‏پذیرد. این روز را قدر بدانید. ذخیره تقوا را مغتنم بشماری و عید فطر را بزرگ بدانید.

وحدت و یکپارچگی مسلمانان

عید فطر، روزی است که همه مسلمانان جهان در کنار یکدیگر به نماز می‏ایستند و به عبادت خداوند متعال می‏پردازند و کام خویش را با حلاوت ذکر او شیرین می‏کنند. عیدفطر، نمادی از وحدت مسلمانان است ؛ وحدتی که سبب ذلت و ناامیدی شیطان و نیز خواری استکبار و دشمنان اسلام می‏شود. آنها با دیدن صف‏های به هم پیوسته مسلمانان در نماز عید فطر، می‏فهمند که دیگر جایی برای آنان نخواهد بود و نمی‏توانند اهداف شوم خود را در جوامع اسلامی پیاده کنند.

ندای فرشتگان در روز عید

حضرت علی علیه‏السلام همواره عید سعید فطر را گرامی می‏داشتند و با جملات گهربار خود، مردم را با فلسفه این عید بزرگ آشنا می‏کردند و اهداف آن را شرح می‏دادند. خطبه‏های ایشان در روز عید فطر، از زیباترین جملات درباره این عید است که همگان با شنیدن آن، به مفاهیم عمیق و والای این روز الهی پی می‏برند. از این رو، آن حضرت در سخنانی چنین می‏فرماید: «ای بندگان خدا، بدانید که نزدیک‏ترین چیزی که برای مردان و زنان روزه‏دار قرار داده شده، این است که در آخرین روز ماه رمضان، فرشته‏ای از طرف خداوند فریاد می‏زند: ای بندگان خدا، بشارت بدهید که خداوند گناهان گذشته شما را آمرزید. پس به فکر آینده و زندگی جدید خودتان باشید که چگونه خواهید زیست. وقتی هلال ماه شوّال نمایان شد، فریاد فرشتگان برخاسته می‏شود که ای مؤمنان، بیایید و جوایزتان را دریافت کنید».

مهم‏ترین مراسم عید فطر

در عید فطر، مسلمانان خدا را شکر می‏نمایند که یکی از بزرگ‏ترین کلاس‏های تربیتی اسلام را در یک ماه دیده، و از درس‏های مختلف آن، به اندازه استعداد و آمادگی خویش استفاده کرده‏اند و آن را با روح و جان خویش آمیخته و بر الواح دل‏های پاک خود ثبت نموده‏اند. عید سعید فطر، به قشر خاصی اختصاص ندارد و تمام طبقات جامعه اسلامی، همه در صف بندگی خداوند به دعا و مناجات با او می‏پردازند و نماز عید فطر را با شکوهی بسیار به جا آورده و دل‏های پاک شده در ماه رمضان را، آماده دریافت پندهای اخلاقی می‏سازند.

روز شکوفایی سعادت

در مکتب پرفیض ماه رمضان، فطرت انسانی جان گرفته و به صحنه زندگی گام می‏گذارد و استعدادهای معنوی آدمی را شکوفا می‏نماید و آن گاه می‏توان فرد را سعید و نیک بخت نامید. مؤمنان واقعی که زمینه خوش‏بختی در نهدشان بوده، در پرتو معارف روح‏بخش رمضان، استعداد واقعی خود را باز می‏شناسند و به سوی هدف نهایی گام برمی‏دارند و به سعادت حقیقی می‏رسند. عید سعید فطر، عید سعادتمندان، و روز شکوفایی استعدادهای معنوی و روحانی است. از مهم‏ترین عواملی که موجب رسیدن به سعادت واقعی و بهره‏وری بیشتر این روز می‏شود، می‏توان به این موارد اشاره کرد: پوشیدن لباس نیکو، استفاده از عطر و بوی خوش، پرداختن زکات فطره، خواندن زیارت امام حسین علیه‏السلام ، خواندن دعای ندبه، دید و بازدید اقوام و نزدیکان، غسل کردن و زیارت اهل قبور.

پرهیز از سرگرمی و بازی در روز عید فطر

در روز عید فطری امام حسن مجتبی علیه‏السلام عده‏ای را دیدند که سرگرم بازی‏های بی‏محتوا بودند و خنده‏های بلند سر می‏دادند. در این هنگام، امام لحظه‏ای در کنارشان ایستادند و به آنها فرمودند: «امروز روزی است که بندگان خدا باید به وسیله اطاعت از دستورات او، به سوی جلب رضایتش از یکدیگر سبقت بگیرند. در این روز عده‏ای سبقت گرفته و پیروز می‏شوند و عده‏ای نیز شکست می‏خورند. تعجب می‏کنم از کسانی که در این روز که نیکوکاران پاداش می‏گیرند و باطل‏پیشگان زیان می‏بینند، به بازی و خنده می‏پردازند. به خدا سوگند اگر پرده‏ها فرو افتد، نیکوکار می‏اندیشد که چرا بیشتر عمل نیک انجام ندادم و بدکار می‏گوید چرا بد می‏کردم».

دعای امام سجاد علیه‏السلام در عید فطر

زینت عبادت‏کنندگان، حضرت علی بن الحسین علیه‏السلام در روز عید فطر، اهتمام زیادی به اعمال این روز داشتند و همواره دست به دعا برمی‏داشتند و به مناجات و راز و نیاز با حضرت حق می‏پرداختند. در بخشی از دعای ایشان در روز عید فطر چنین آمده است: «خداوندا، مابه سویت توبه می‏کنیم در روز عید فطر که آن را برای اهل ایمان روز عید و شادی قرار دادی و برای اهل دین خود، روز اجتماع و همیاری مقرر نمودی. پس از گناهانی که مرتکب شده‏ایم و از کارهای ناپسندی که انجام داده‏ایم به پیشگاه تو، توبه می‏نماییم».

عید سعادتمندان

عید سعید فطر، از شمار اعیاد بزرگ اسلامی است که به دلیل اهمیت و عظمت خاص آن، در روایات اسلامی برای این روز دعاها و اعمال خاصی ذکر شده است. تمامی مسلمانان که یک ماه روزه و تسلط بر غریزه‏ها و خواسته‏های نفس را به منظور اطاعت از خواست الهی پشت سر گذاشته‏اند، پایان این برنامه عظیم عبادی را جشن می‏گیرند و طبیعی است که ماهی به عظمت و شکوه رمضان که سراسر فیض و برکات الهی در آن نازل می‏شود، عیدی به بزرگی فطر می‏طلبد. البته باید به این حقیقت توجه داشت که بر اساس فرمایش حضرت علی علیه‏السلام این روز، برای کسی عید است که روزه‏اش قبول و نماز و عبادتش پذیرفته گردد. و آنان که در استفاده صحیح از برنامه انسان‏ساز ماه رمضان کوتاهی کردند، درپشیمانی و حسرت به سر می‏برند.

عید فطر در کشورهای اسلامی

در کشورهای اسلامی، عید سعید فطر ارزش و اهمیت فراوانی دارد. مسلمانان از چند روز قبل خود را برای این روز عزیز آماده می‏کنند و در این روز، پس از انجام اعمال مخصوص، لباس‏های نو می‏پوشند، عطر می‏زنند و به دیدن یکدیگر می‏روند. شیرینی و شربت در مجالس و محافل و منازل بین افراد تقسیم می‏کنند و به کودکان عیدی می‏دهند. از آن گذشته، به کمک محرومان و مستمندان می‏شتابند و تا حد امکان، از مشکلات و نیازهای آنها می‏کاهند. نیز به عیادت بیماران و مریضان می‏روند تا آنها را هم در این روز عزیز خوشحال و خرسند نمایند.(*3)

با استفاده از بیانات عارف کامل و عالم عامل میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب ارزشمند"المراقبات" پیرامون عید فطر سخن می گوئیم.  

 1- عید چیست و چه روزی است؟

     ایشان در این باره چنین می گوید:

"عید روزی است که خداوند آن را از میان دیگر روزها برگزیده و ویژه هدیه بخشیدن و جایزه دادن به بندگان خویش ساخته است و آنان را اجازه داده است تا در این روز در حضرت او گرد آیند، بر خان کرم او بنشینند، ادب بندگی یه جای آرند، چشم امید به درگاه او دوزند و از خطاهای خویش پوزش خواهند … "(1(

 2- عید و انواع روزه داران

آن بزرگوار روزه داران در ماه مبارک رمضان را پنج گروه می داند که به تبع آن کسانی را که در روز عید گرد می آیند نیز به پنج گروه تقسیم کرده است:

"ماه رمضان میدان مسابقه‌ای است که خداوند برای بندگانش فراهم کرده تا در آن به مسابقه عبودیت و بندگی پردازند و در روز عید برای دریافت جایزه و پاداش نزد او گرد آیند و همانگونه که در پایان هر مسابقه ای شرکت کنندگان در چند گروه جای می گیرند روزه دارانی که در روز عید گرد می آیند نیز چند گروهند:

1-گروهی که روزه را تنها پرهیز از خوردن و آشامیدن می دانسته و به همین بسنده می کرده اند و آن را خدمت و طاعت و بلکه منت می پنداشته اند و با دروغ و یاوه و تهمت و … روزه خویش می شکسته اند. چون روزه این گروه مورد پسندخدا نیست; از این رو اینان را از عید بهره چندانی نیست، مگر اینکه از روی حسن ظن به رحمت خدا عید گیرند که در این صورت بعید نیست که خداوند به هنگام بخشش جایزه ها آنان را نیز زیر پوشش کرم خویش جای دهد.

2-گروهی که دریافته بودند که روزه چون دیگر تکالیف منتی است که خداوند بر بندگان خود نهاده است و دانسته بودند که روزه آنگاه روزه است که افزون بر پرهیز از خوردن و آشامیدن با پرهیز از گناه و ناروایی نیز همراه باشد با این همه گاهی اعضای خویش را پاس نداشته و با ترس و امید و خوف و رجا برخی از نارواها را انجام داده اند و مستحبات را نیز گاه که نشاطی داشته اند به جای آورده اند و هر گاه نشاطی نداشته اند رها ساخته اند.

 برای اینکه در روز عید به ثواب و جزای اعمال ماه مبارک رمضان نائل آییم لازم است در شب عید اعمالی را انجام دهیم تا مورد لطف خداوند در روز عید قرار بگیریم

 اینان با حالتی آمیخته از خوف و خجالت و امید در عید گرد آمده اند. اینانند که خداوند به بخشش و بخشایش و تبدیل سیئات به حسنات بشارتشان داده و بر عبادت و طاعتشان بیش از آنچه چشم دارند; ثواب و جایزه خواهد داد.

3-گروهی که روزه گرفته اند اما از سر عادت و از روی غفلت و در ماه رمضان نیز چون دیگر ماهها از غفلت و معصیت پرهیز نداشته اند و همان گونه که روزه شان از روی عادت بوده از روی عادت برای عید نیز آمده اند. کار اینان را باید به خدا وانهاد. شاید به دلیل حضورشان در عید و یا به طفیل اعمال نیک و ارجمند دیگر، خدای بر آنان رحمت آرد و از بخشش و بخشایش خویش بی بهره شان نسازد و شاید بدکاریشان آنها را از رحمت خدا دور دارد و خسران و زیان نصیبشان شود.

4-گروهی که فرمان خدا به روزه و عبادت را با گوش جان شنیده اند و برای انجام درست و شایسته آن تمام تلاش خویش را به کار گرفته اند و تنها به انجام پاره ای از عبادات و اعمال ماه خشنود نشده اند و برای دستیابی به همه آنها از هیچ کوششی دریغ نکرده اند با این همه این ترس و نگرانی را داشته اند که مبادا در ادای وظیفه شکر، کوتاهی کرده باشند.

     اینان آنانند که خداوند عبادت و عملشان را می پذیرد; تلاش و کوشششان را ارج می نهد; با انواع کرامات و عنایات پاداششان می دهد و با افزون سازی هدیه ها و بخشش ها گرامی شان می دارد.

5-گروهی که لذت دعوت خدا چنان سرمستشان ساخت که رنج گرسنگی و بیداری را از یاد بردند و ندای خدای را عاشقانه و مستانه پذیرا شدند و دعوت او را از روی شوق و شکر و از ژرفای جان و دل پاسخ دادند، با ایثارگری و جانبازی حجابها از میان برداشتند، با نزدیکی به خدا به مراد خویش رسیدند و خود را در خدا فانی کردند. اینانند که خداوند به زیبایی و زیبندگی می پذیردشان به خویش نزدیک نزدیک می سازد و از جام وصال می " (2(

در فرهنگ اسلامى، اولین روز ماه شوال به عنوان عید فطر و جشن بازگشت ‏به فطرت معینوشاندشانن شده است، زیرا مسلمانان روزه‏دار در طول ماه رمضان با ارتباط هاى پى در پى با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته و از تمام آلودگیهاى ظاهرى و باطنى که بر خلاف فطرت آنهاست، خود را پاک نموده و به فطرت واقعى خود برمى‏گردند .

امیرمؤمنان علیه السلام نیز از همین زاویه به عید فطر مى‏نگرد و با اشاره به روز عید مى‏فرماید: «انما هو عید لمن قبل الله صیامه و شکر قیامه و کل یوم لا یعصى الله فهو عید؛ این عید کسى است که خدا روزه‏اش را پذیرفته، نماز او را ستوده و هر روز که خدا از نافرمانى نشود، آن روز عید است.»

آری روز ترک گناه و فاصله گرفتن از زشتى‏ها و پلیدى‏ها و روز غلبه بر شیاطین، روز عید است. عید فطر روز بازگشت ‏به فطرت است، این معنا را مى‏توان از لغت «عید فطر» نیز دریافت، چرا که «عید» به معناى بازگشت و «فطر» بهمعناى «فطرت و طبیعت‏» است .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روز عید فطر از منزل بیرون مى‏آمد و تا رسیدن به مصلا با صداى بلند، شعار «لا اله الا الله‏» و «الله اکبر» سر مى‏داد و حتى در میان خطبه‏ها و قبل و بعد از آن با صداى رسا این کلمات را تکرار می کرد .

مسلمانان در این روز در اثر یک ماه ضیافت و مهمانى خداوند به صفاى باطن دست‏ یافته و در حقیقت، شخصیت واقعى خویش را بازیافته‏اند. فطرت پاک انسان در طول سال در اثر غبارهاى جهل و نادانى و غفلت ‏به انواع گناهان و معصیتهامبتلا، از حقیقت ‏خود دور و در نتیجه دچار خود فراموشى و خدا فراموشى مى‏گردد. اما با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاى معنوى آن ماه و تلاش‏هاى خویش به یک زندگى نوین دست مى‏یابد، که مى‏توان آن را «بازگشت ‏به خویشتن‏» نامید .

در روز عید فطر گویى یک مسلمان از نو متولد مى‏شود، چرا که طبق فرمایش حضرت علی علیه السلام، روزه‏داران در شب عید فطر از تمام آلودگى‏ها و پلیدى‏ها پاک شده اند و کمترین پاداش خود را که پاکى و پاکیزگى است دریافت نموده اند.

مراتب روزه‏داران در عید فطر

بدون تردید تک تک مسلمانان با فرا رسیدن عید سعید فطر نوعى شادى و لذت درونى در خود احساس مى‏کنند، اما استقبال مسلمانان از روز عید فطر یکنواخت و مساوى نیست. زیرا هر کس نسبت‏ به معرفت و ایمان خود به این عید بزرگ و باعظمت نگریسته و از آن بهره مى‏گیرد. زمینه ها، ذهنیت‏ها، مراتب ایمان و عوامل دیگرى در نگرش و انگیزه افراد دخالت دارند.

تعظیم شعائر الهى یکى دیگر از ویژگى‏هاى عید سعید فطر است. شعار تکبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالى است که به روز عید جلوه خاصى مى‏بخشد .

تعظیم شعائر اسلامى

خداوند متعال مى‏فرماید: «و من یعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب‏»؛ هر کس شعائر الهى را بزرگ دارد، این کار نشانه تقواى دلهاست .

تعظیم شعائر الهى یکى دیگر از ویژگى‏هاى عید سعید فطر است. شعار تکبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالى است که به روز عید جلوه خاصى مى‏بخشد .

یک مسلمان باید از راه‏هاى مختلف نداى حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند، که یکى از آن راه‏ها بیان شعارهاى مذهبى است .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روز عید فطر از منزل بیرون مى‏آمد و تا رسیدن به مصلا با صداى بلند، شعار «لا اله الا الله‏» و «الله اکبر» سر مى‏داد و حتى در میان خطبه‏ها و قبل و بعد از آن با صداى رسا این کلمات را تکرار می کرد .

امیرمؤمنان علیه السلام با اشاره به روز عید مى‏فرماید: «انما هو عید لمن قبل الله صیامه و شکر قیامه و کل یوم لا یعصى الله فهو عید؛ این عید کسى است که خدا روزه‏اش را پذیرفته، نماز او را ستوده و هر روز که خدا از نافرمانى نشود، آن روز عید است».(*4)

پی نوشت

1- سلوک عارفان ترجمه المراقبات فی اعمال السنه ص 273

2- همان مدرک ص 274 با تلخیص

منابع

http://www.hassanmojtaba.mihanblog.com/Post-4478.ASPX(1*)

http://hassanmojtaba.mihanblog.com/Post-4477.ASPX(2*)

http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=34266(3*)

http://www.pajoohe.com/25513/index.php?Page=definition&UID=13054(4*) 

منبع این وبلاگ برای مطالب فوق: http://www.ahlolbait.ir/monasebatha/ramazan/6/2/3 

   

    

شبهای قدر (التماس دعا)

   

شب سرنوشت‏ساز

قال الصادق (علیه السلام)

راس السنة لیلة القدر یکتب فیها ما یکون من السنة الى السنة.

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مى‏شود.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 258 ح 8

برترى شب قدر

قیل لابى عبد الله (علیه السلام)

کیف تکون لیلة القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فى الف شهر لیس فیها لیلة القدر.

از امام صادق (علیه السلام) سوال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟

حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 256، ح 2

تقدیر اعمال

قال الصادق (علیه السلام)

التقدیر فى لیلة تسعة عشر و الابرام فى لیلة احدى و عشرین و الامضاء فى لیلة ثلاث و عشرین.

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى‏گیرد و تصویب آن در شب بیست ویکم و تنفیذ آن در شب بیست‏سوم.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 259  

منبع کپی مطالب بالا:  http://ahmad-zinghanjeh.mihanblog.com/post/166 

---